ALINTIDIR . . .
SÜBAP NEDİR ?
Dört zamanlı içten yanmalı motorlarda, emme zamanında, açılan bir delikten hava silindire dolar. Aynı şekilde egzoz zamanında, ikinci bir delikten yanmış gazlar dışarı atılır. Bu deliklere supap portları denir.
Silindire açılan bu delikleri, açıp kapayan ve belli bir süre açık tutan, motor elemanlarına da supap denir. Her silindirde pistonun durumuna göre supapları açıp kapayan, supap mekanizması vardır.
Genellikle dört zamanlı otomobil motorlarında, emme supapları, emme zamanında, havayı silindirlere alır,egzoz supapları da yanmış egzoz gazlarını dışarı atar.
SUPAP AYARI,
Supap Ayarı: Emme ve egzoz supaplarının yuvalarına tam oturduğunda, supap sapı ile supaba hareket veren parça arasına, belirli boşluk verilme işlemine supap ayarı denir.
Gereği ve Önemi:Motor ısındıkça bütün diğer parçalar gibi, supap sistemindeki parçalar da ısınırlar. Isınan parçalarda meydana gelen boy uzaması, supapların açık kalmasına sebep olur.Yuvasına tam oturamayan supap. soğuyamaz ve yanma tehlikesiyle baş başa kalır. Çünkü supaplar, üzerindeki sıcaklığın % 75'ini yuvasına oturduğunda yuvaya vererek, % 25' ini de supap sapından supap kılavuzuna vererek soğurlar. Ayrıca yuvasına oturamayan supap, kompresyon kaçıracağı için motor gücünün düşmesine de sebep olur.
Supabın soğutulması:Verilen boşluk miktarı fazla olursa, supapların hem açılması zaman olarak gecikir ve hem de yeterince açılamaz. Bu durumda yeterli karışım silindir içine alınamadığı için motor gücü düşer ve yakıt sarfiyatının artmasına sebep olur. Ayrıca, supap sistemindeki parçaların darbeli çalışmasına ve aşırı supap sesinin oluşmasına yol açar. Supapların her zaman rahatça çalışabilmesi için, supap sapı ile supaba hareket veren parça arasına, uygun miktarda boşluk verilir. Boşluk verme işlemine de supap ayarı denir.Supap ayar değerleri her motor için farklıdır. Ayar değerleri aracın katalogunda belirtilir. Katalogla belirtilen emme ve egzoz supapları için ayar değerleri sıcak ve soğuk motorlarda olmak üzere ayrı ayrı verilir. Supap ayarı, itici veya külbütör manivelası üzerindeki ayar vidasıyla.ayar vidası yoksa ayar şimleriyle yapılır.
Supap Ayannın Yapılması:Doğru supap ayarı yapmak için genel prensip; ayarı yapılacak supabın iticisi, birlikte çalıştığı kamın ökçesine temas halinde iken, supap sapı ile supabı iten parça arasına gerekli boşluğun verilmesidir.Supap ayarı için önce katalogdan emme ve egzoz supaplarına ait ayar değerleri bulunur. Soğuk ayar değerleri,motor soğuk iken uygulanır. Sıcak ayar değerleri, motor çalışma sıcaklığına ulasana kadar çalıştırıldıktan sonra uygulanır .Katalogla supap ayarı için tavsiye edilen başka ayar şekli varsa supap ayarı katalog tavsiyesine uygun olarak yapılır.Ayar şekline ait katalogla herhangi bir tavsiye yok ise, birinci silindir senteye getirilir. Sentil belirli temas sıkılığında hareket edecek şekilde emme ve egzoz supap ayarları yapılır.Daha sonra ateşleme sırası göz önüne alınarak sırayla diğer silindirler de senteye getirilip supap ayarları yapılır. Herhangi bir silindirin kolayca senteye gelmesi için müşterek çalıştığı silindir, supap bindirmesine getirilir. Ateşleme sırası, 1-3-4-2 olan sıra silindirli bir motorun supap ayarının nasıl yapıldığım görelim. Bu motorda l inci ile 4 üncü piston, 2 inci ile 3 üncü piston müşterek çalışır. Müşterek çalışan pistonların birisi supap bindirmesinde iken diğeri sentede olur. l inci silindirin sentede olması için, 4 üncü silindirin supaplarına bakılarak supap bindırmesine getirilir ve l inçi silindirin supapları ayar edilir. Ateşleme sırası 3 üncü silindire gelmiştir. 2 inci silindirin supaplarım supap bindirmesine getirdiğimiz zaman 3 üncü silindirin supap ayarı yapılır. 1 silindirin supapları supap bindirmesine getirilir ve 4 üncü silindirin supap ayarları yapılır. Ateşleme sırası ikinci silindire gelmiştir. 3 üncü silindirin supapları supap bindirmesine getirilir ve 2 inci silindirin supapları ayarlanır. Bu esnada krank mili 2 tur döndürülmüş olur. Supap ayan yapıldıktan sonra motor çalıştırılır. Ayan yapılan supaplardan supap sesi geliyor ise supap sapında veya külbütör manivelasının supaba temas yerinde bozulmalar vardır. Bozulan kısımlar taşlanarak düzeltilir ve yeniden supap ayarı yapılır. Supap sesini kesmek için boşluğu azaltmak uygun değildir,
